Nước mắm là loại gia vị yêu thích và phổ biến của người Việt, được dùng để nêm nếm món ăn và làm nước chấm. Đây được xem là một loại gia vị giúp tăng hương vị và kích thích vị giác người dùng.

Nước mắm là gì?

Nước mắm là sản phẩm truyền thống, lâu đời của Việt Nam, được sản xuất bằng cách ủ hỗn hợp cá biển và muối, quá trình sản xuất có thể mất khoảng 6 tháng hoặc lâu hơn. Chất lượng của nước mắm phụ thuộc vào chất lượng cá, muối và công thức, quy trình thực hiện.

Thành phần dinh dưỡng trong nước mắm

Nước mắm là sản phẩm được chiết xuất sau quá trình ủ chượp của hỗn hợp cá và muối, trải qua quá trình thủy phân có thêm tác nhân là enzyme trong cá, cùng với một số loại vi khuẩn kỵ khí chịu mặn theo từng bước như sau: Protit => Anbumin => Pepton => Polipepit => Peptit => Axit amin. Do đó, thành phần quan trọng quyết định giá trị dinh dưỡng trong nước mắm là chất đạm có chứa các acid amin.

Trong đó có các acid amin thiết yếu mà cơ thể con người không tự tổng hợp được, phải bổ sung từ bên ngoài vào như valine, isoleutine , methionine,… và quan trọng nhất là Lysine, đều là những chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe chúng ta.

Acid amin Valine có tác dụng rất tốt trong việc chữa lành tế bào cơ và hình thành tế bào mới, đem lại cảm giác ngon miệng và một giấc ngủ sâu hơn. Còn acid amin Isoleutine lại cực kỳ có ích cho việc phục hồi sức khỏe.

Bên cạnh đó không thể không kể đến acid amin Lysine, đây là thành phần giúp tăng khả năng hấp thụ canxi và làm cho xương trở nên chắc khỏe hơn. Đặc biệt, acid amin Lysine còn giúp cơ thể tạo ra chất kháng thể và điều tiết hormone truyền tải thông tin.

Công dụng của nước mắm

Nước mắm mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ và trong việc chế biến các món ăn hằng ngày như

Làm tăng hương vị món ăn, loại bỏ một số mùi hôi tanh của nguyên liệu
Cung cấp những nhóm chất dinh dưỡng và hoạt chất thiết yếu cho cơ thể
Trong Đông Y, nước mắm còn có tác dụng bổ huyết, thông huyết mạch, lợi niệu, nhuận tràng,
Ngoài ra, nước mắm còn giúp giữ ấm cơ thể, giảm nguy cơ nhiễm lạnh,...

Độ đạm nước mắm là gì?

Nước mắm là một sản phẩm do thịt cá ngâm trong muối mặn phân giải từ protein phức tạp đến đơn giản và tạo thành các axit amin dưới tác dụng của enzyme có trong thịt và hệ tiêu hóa của cá, vì vậy khiến cho cá có độ đạm và mùi vị đặc trưng có được là hoàn toàn từ quá trình lên men tự nhiên. Độ đạm nước mắm có thể hiểu là tổng hàm lượng Nitơ có trong nước mắm và còn là thông số để quyết định chất lượng của nước mắm.

Các chất đạm trong nước mắm gồm có 3 loại như sau:

Đạm tổng: Đây là loại đạm quyết định thứ hạng của nước mắm. Đạm tổng là số lượng Nitơ có trong nước mắm.
Đạm amin: Đây là loại đạm quyết định giá trị dinh dưỡng của nước mắm. Đạm amin được kết tinh dưới dạng axit amin.
Đạm amon: Loại đạm này quyết định sự chất lượng của nước mắm. Đạm amon là đạm thối có trong nước mắm, nếu có quá nhiều thì nước mắm sẽ có chất lượng kém.

Cách phân biệt nước mắm dựa trên độ đạm

Nước mắm truyền thống: độ đạm từ 30 – 40 độ, đôi khi có thể đạt đến 43 – 45, có màu cánh gián nâu đỏ, độ đặc sánh và vị đậm đà.
Nước mắm công nghiệp: độ đạm từ 50 – 60 độ, có màu trong nhưng rất nhạt, mùi thơm nhẹ hơn nước mắm truyền thống

Tác hại khi sử dụng nước mắm quá nhiều

Là một loại gia vị được chế biến từ những nguyên liệu tự nhiên, tưởng chừng mang đến những lợi ích to lớn nhưng trên thực tế, sử dụng nước mắm quá nhiều sẽ gây ra nhiều tác hại mà bạn không thể lường trước được

Protein của nước mắm trong quá trình lên men có khả năng gây ung thư.
Goitrogens có trong nước mắm làm gián đoạn quá trình tổng hợp hormon Thyroid, làm suy giảm tuyến giáp.
Hàm lượng muối cao có thể gây ra các bệnh về tim mạch hoặc huyết áp.
Đối với các bà mẹ mang thai không nên sử dụng quá nhiều nước mắm bởi các hoá chất có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Các loại nước mắm và mục đích của từng loại

Nước mắm chấm: có vị mặn ngọt hài hoà, không quá mặn, thích hợp để nêm ướp món ăn hoặc pha chế nước chấm,...
Nước mắm nấu ăn: thông thường là các loại nước mắm nguyên chất truyền thống với độ đạm cao hơn so với nước mắm dùng để chấm, tạo nên mùi vị các món kho thêm kích thích.

Các thương hiệu nước mắm được ưa chuộng hiện nay

Các thương hiệu nước mắm tại Việt Nam không chỉ lâu đời mà còn mà còn mang đến những sản phẩm đạt chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và giữ nguyên vị trọn vẹn từ nước mắm xưa

Những sản phẩm nước mắm đang được yêu thích nhất hiện nay

Nước mắm Nam Ngư 10 độ đạm chai 900ml, là loại nước mắm quốc dân được sử dụng rất phổ biến hiện nay, chứa hơn 15 loại axit amin nên rất bổ dưỡng và an toàn đối với sức khỏe người sử dụng.

Nước mắm cao đạm Liên Thành nhãn vàng 35 độ đạm chai 600ml là sản phẩm nước mắm cao cấp, với độ đạm cao, mang lại hương vị thơm ngon, đậm đà cho món ăn
Nước mắm cá hồi hảo hạng Chinsu 20 độ đạm chai 500ml hương thơm cá hồi đặc trưng đậm đà, tròn vị, dậy mùi thơm, thích hợp chấm, ướp, nấu,...
Nước mắm nhỉ 584 Nha Trang 35 độ đạm chai 510ml được sản xuất theo hệ thống quản lý an toàn thực phẩm FSSC 22000, an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng.
Nước mắm cá cơm Thuận Phát 60 độ đạm chai 490ml làm từ nước cốt nhĩ cá cơm giàu đạm Phú Quốc, mang đến vị đậm đà và hương thơm đặc trưng của cá cơm. Không thêm chất bảo quản, màu nhân tạo, chất tạo ngọt.

Hướng dẫn dùng nước mắm đúng cách

Sử dụng nước mắm đúng cách không chỉ giúp món ăn thêm ngon mà còn giữ được các thành phần dinh dưỡng. Dưới đây là một số mẹo để sử dụng nước mắm hiệu quả:

Sử dụng nước mắm để ướp thịt có thể làm thịt bị cứng và khô. Thay vào đó, bạn nên sử dụng hạt nêm, muối, hoặc đường để ướp thịt.
Đối với các món xào, kho, bạn nên cho nước mắm vào trước khi tắt bếp khoảng 1 phút để món ăn thơm ngon, đậm đà mà vẫn giữ được hàm lượng dinh dưỡng.
Đối với các món canh, bạn nên cho nước mắm vào khi gần tắt bếp rồi bắc ra ngay. Nếu cho nước mắm ngay từ đầu, mùi mắm sẽ không còn giữ nguyên và các vitamin có trong nước mắm sẽ bốc hơi hết.
Đối với các món chiên, gỏi, bún, bạn nên pha nước mắm thành món nước chấm có vị chua ngọt bằng cách thêm chanh, tỏi băm, ớt băm, đường, bột ngọt, giấm ăn và hòa tan chúng với nhau.

Cách bảo quản và lưu ý khi sử dụng nước mắm

Để bảo quản nước mắm đúng cách và giữ được hương vị thơm ngon, bạn có thể tham khảo cách sau:

Để ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Sau mỗi lần sử dụng, vặn nắp chai thật chặt để ngăn côn trùng xâm nhập và giữ hương vị của nước mắm.
Không pha trộn thêm gì vào nước mắm.
Nếu bạn sử dụng nhiều loại nước mắm khác nhau, hãy bảo quản chúng riêng biệt để tránh làm giảm chất lượng của từng loại.

Cách ủ làm ra nước mắm

Quy trình ủ chượp cùng với công thức ủ là điều quan trọng để mang đến những mẻ nước mắm thơm ngon, đậm vị. Đầu tiên, cá cơm dùng để ủ phải là loại tươi nhất. Cho muối và cá tươi vào thùng theo tỉ lệ xấp xỉ 3 cá 1 muối, trộn đều rồi cho vào thùng gỗ, trên bề mặt được rải thêm một lớp muối từ 3-5 cm để giữ nhiệt và tránh ruồi nhặng. Thùng sẽ được gài nẹp, đè nén, tiếp nhiệt tự nhiên, sau đó được kéo rút, đánh đảo “nước bổi” cho đến khi chượp chín hoàn toàn.

Cách pha nước mắm cực ngon

Nước mắm có thể kết hợp với các loại rau nêm như tỏi, chanh, ớt hoặc các loại gia vị quen thuộc như đường, bột ngọt, tiêu,... để cho ra những loại nước mắm thơm ngon, hài hoà giữa các vị chua, cay, mặn, ngọt dùng thích hợp để cân bằng hương vị trong từng món ăn.

Các câu hỏi về nước mắm

Những ai không nên dùng nước mắm?

Trẻ em dưới 1 tuổi không nên sử dụng nước mắm vì thận của trẻ ở giai đoạn này còn khá non nớt, không thể chịu được độ mặn của nước mắm. Những bệnh nhân bị cao huyết áp cũng là đối tượng hạn chế ăn nhiều nước mắm vì trong nước mắm có hàm lượng muối cao, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.

Nước mắm bao nhiêu calo?

Tuỳ thuộc vào công thức ủ chượp mà nước mắm sẽ có hàm lượng calo khác nhau. Trung bình trong 100g nước mắm có chứa khoảng 39,5 calo.

Ăn nước mắm có béo không?

Nước mắm được chế biến từ những thành phần tự nhiên, mang đến những giá trị dinh dưỡng vô cùng to lớn cho con người. Vì thế, nước mắm không gây ra những ảnh hưởng xấu nếu dùng đúng liều lượng và cũng không gây tăng cân cho người dùng.

Có nước mắm chay không?

Có nhiều loại nước mắm dành cho người ăn thuần chay. Phổ biến nhất là nước mắm chay được ủ lên men từ muối và đậu nành. Ngoài ra còn có những loại nước mắm làm từ nấm, rong biển, vv. nhưng không ngon và nhiều protein như nước mắm đậu nành.

Để chọn mua được những sản phẩm tốt, chất lượng cao với giá thành phải chăng, bạn có thể tìm mua nước mắm tại các cửa hàng lớn như Bách hoá XANH gần nhà hoặc mua các sản phẩm tại bachhoaxanh.com để nhận ngay hàng chính hãng với giá tốt, giao hàng tận nơi nhanh chóng.

Các thông tin liên quan tới nước mắm