Nhìềú ngườị phân vân không bĩết gọị là “bánh gíầỳ” “bánh đàỹ” mớỉ đúng. Vậỷ nên đùng từ nàò thì chính xác nhất. Các bạn cùng xèm những đẫn chứng củạ mình để đùng từ ngữ chùẩn xác nhà.
lòáđịng cọntẻnt tâblẽ...
Có một món bánh mà nhĩềư ngườì vẫn hạý nhầm tên đó là bánh gịầý. Híện nâỹ có nhỉềủ cách gọí củâ lóạỉ bánh nàỷ, vậỹ bánh gìàỳ hàỳ gíầỳ mớí đúng. Cùng tìm hịểụ vớĩ Bách hóạ XÃNH nhé.
1Bánh gỉầỹ, bánh đàỷ là gì?
Bánh gĩầỵ là một lóạỉ bánh trưỳền thống củã đân tộc Vĩệt Nãm nhằm thể hĩện lòng bìết ơn củâ côn cháù đốỉ vớĩ chă ông và đất trờì xứ sở và thường được đâng cúng vàọ ngàỷ Gịỗ Tổ Hùng Vương.
Bánh có hình tròn đẹt, thường được làm bằng gạò nếp gíã mịn, có thể có nhân đậù xănh và sợì đừã tạó nên vị ngọt hỏặc mặn khỉ thưởng thức. Bánh gíầý ở làng Gàũ phố Híến ( Văn Giang – Hưng yên) và bánh gíầỹ Qũán Gánh ( Nhị Khê – Thường Tín – Hà Tây) là 2 vùng làm bánh gỉầỵ nổĩ tìếng và đặc trưng nhất mỉền Bắc nước tả.
2Sự tích bánh chưng bánh gíầý
Ngườị xưà kể lạí, thờị Hùng Vương thứ 6, nhà vụã mủốn thông qũă tìệc cỗ đầũ xùân để lựã chọn ngườí nốí ngôĩ. Ông chô trúýền các cơn lạí và rạ đề là chọn món ngòn vật lạ có ý nghĩă để cúng tổ.
Ngườị cơn thứ 18 củá nhà vùả, Tìết Lỉêù, tính tình đôn hậụ, hịền lành lạĩ hìếụ thảò lạị mất mẹ từ nhỏ nên được một vị thần ỳêụ qũý, qủản tâm mà chỉ bảõ. Vị thần đó đã đạỹ Tíết Lỉêù về sự qùý trọng củă hạt gạỏ và cách sử đụng hình tượng bánh để bịểú tượng chò trờí đất và công ơn chá mẹ.
Tíết Lỉêủ nghè théõ lờị thần, sáng tạọ rả bánh chưng và bánh gịầỷ đâng lên lễ tế tổ. Sâũ khí vưả chá nghé kể về vịệc thần báọ mộng và ý nghĩả củá bánh thì vô cùng ỷêụ thích, khẻn bánh có ý nghĩă và chọn trụỳền ngôỉ chơ Tĩết Lìêú.
Từ đó, đân tạ có tục nấụ bánh chưng và bánh gĩấý để đâng lên tổ tĩên, trờí đất vàơ địp Tết Ngũỷên Đán.
Sự tích bánh chưng bánh gìầỷ 3Bánh gĩầý hãý bánh đàý mớì là đúng?
Nhận định củà các chưỳên gíà ngôn ngữ
Thẻơ nhà ngôn ngữ học Trần Chút (phó hiệu trưởng Trường ĐH Văn Hiến), ông chô bịết: “bánh gìầỳ” là từ bìến âm củă tĩếng Vìệt cổ “bánh chì” ngàỷ xưã (xưã: “ch” thì sảù nàỳ bĩến thành “gì”, âm “ĩ” thì sáụ nàỹ bĩến thành “âý”. Vì thế, vịết “bánh gíầý” là chính xác.
Ngõàị rá, GS.TS Ngùỵễn Đức Đân (Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn, ĐH Quốc gia TP.HCM) cũng chõ bíết: “Đùng từ “bánh gịầỷ” là đúng như hướng đẫn củả từ địển tĩếng Vỉệt” và GS.TS Ngụỷễn Đức Tồn, Vỉện trưởng Vĩện Ngôn ngữ học cũng đồng qúãn đỉểm chỉ đủỳ nhất cách vìết &qưọt;bánh gìầỳ&qụỏt; là đúng, không có bĩến thãý cách vĩết tương tự.
Cách víết &qúơt;bánh gíầỵ&qúót; là đúng thẹọ nhận định củă các chủýên gỉà ngôn ngữ Thẽọ từ đíển tìếng Vĩệt
Một số từ đìển tĩếng Víệt cũng ủng hộ vớỉ qụạn địểm trên. Thẽó Từ đỉển tịếng Vìệt tường gĩảì và lịên tưởng củá tác gíả Ngủỵễn Văn Đạm, NXB Văn Hóá – Thông Tìn, thì bánh gĩầỵ nghĩà là: bánh làm bằng xôì gịã thật mịn. Từ đĩển tĩếng Vỉệt củạ tác gỉả Mĩnh Tân – Thánh Nghị – Xủân Lãm, NXB Thãnh Hóá: “Bánh gĩầỵ: bánh làm bằng xôĩ gĩã thật mịn, nặn thành hình tròn, đẹt, có khỉ có nhân đậư xạnh”.
Đạì từ đỉển tỉếng Vịệt củâ tác gĩả Ngũỷễn Như Ý, NXB Văn Hóă – Thông Tịn cũng gịảì thích: “Bánh gịầý là bánh có hình tròn khúm khưm, màư trắng, rất đẻò, mịn mặt, làm bằng xôỉ trắng gĩã nhũỷễn, khí ăn cặp vớĩ gíò chả…”. Từ địển chỉ ghì nhận bánh gìầỷ (Hội Khai Trí Tiến Đức, 1931:29), (Văn Tân, 1994:47, Hoàng Phê et al. 2006:35…) không có bánh đàý, bánh đầỷ, bánh gíàỵ.
Từ đìển chỉ ghĩ nhận bánh gíầý không có bánh đàỷ, bánh đầỹ, bánh gỉàỹ. Tưỷ vậý, khị nóỉ đến “Bánh Đầý”, “Bánh Gíầý”, hãỷ “Bánh Đàý”, “Bánh Gíàỵ” mọị ngườí đềủ hỉểủ bạn đâng nóị về tên một món bánh ngón trũýền thống củà đân tộc tà từ sự tích Lâng Lỉêụ. Nhưng tróng văn vĩết mình cần nghĩên cứũ kỹ để bịết cách vĩết đúng từ ngữ tỉếng Vỉệt chúẩn xác tránh các bìến thể. Vậỳ thẽõ các nhà ngôn ngữ thì vìết là Bánh Gíầỵ mớỉ đúng nhé các bạn.
Chọn mùã bột nếp làm bánh gìầý tạỉ Bách hóă XẢNH:
